Aantal gemeenten en gemeentelijke herindelingen per jaar

Herindelingen van gemeenten per jaar

Bekijk de pagina's per gemeentelijke herindeling met een kaart en overzicht van het aantal inwoners voor de bij iedere herindeling betrokken gemeente.

Aantal gemeenten per jaar in Nederland

Het aantal gemeenten in Nederland daalt al jaren. Gewenste schaalvergroting op gemeentelijk niveau zorgt dat steeds meer kleinere gemeenten bij gemeentelijke herindelingen verdwijnen. Kleinere gemeenten gaan samen of worden (al dan niet opgesplitst) in grotere gemeenten opgenomen. Dit ondanks een sterke bevolkingsgroei in Nederland in dezelfde periode. Onderstaande grafiek toont het aantal gemeenten in Nederland sinds 1899.

In 1899 telde Nederland 1.121 gemeenten. Door opheffingen en samenvoegingen is dit aantal voortdurend afgenomen. Sinds 1 januari 2023 zijn er nog 342 gemeenten, een afname van ongeveer 70 procent ten opzichte van 1899. Vooral sinds de jaren zestig vonden er veel herindelingen plaats, waardoor het aantal gemeenten flink afnam. De gedachte achter deze herindelingen was dat grotere gemeenten meer bestuurskracht hebben om hun taken goed te kunnen uitvoeren. De laatste jaren is de afname van het aantal gemeenten vrijwel tot stilstand gekomen, mede omdat er twijfels zijn of herindelingen en samenvoegingen wel echt tot een betere organisatie leiden.

Heel even geduld alsjeblieft...

de gegevens over het aantal gemeenten per jaar worden geladen!

Herindelingen van gemeenten in 2024 en 2025:

Gemeentelijke herindelingen in Nederland kunnen plaatsvinden om verschillende redenen, zoals het efficiënter organiseren van lokale overheidstaken, het verbeteren van dienstverlening aan burgers, of het aanpassen van gemeentegrenzen aan veranderende behoeften.

In 2024 en 2025 vinden er geen wijzigingen plaats in de gemeentelijke indeling van Nederland; het aantal gemeenten blijft ongewijzigd op 342, net als in 2023.

Per 1 januari 2025 worden wel de volgende wijzigingen doorgevoerd: • Een grenswijziging tussen de gemeenten Waadhoeke en Leeuwarden. • Een aantal grenswijzigingen tussen de gemeenten Bernheze en Oss.

Één van de redenen dat er in 2025 geen plannen voor herindelingen zijn gemaakt: De regering Rutte IV begon zonder een Regeerakkoord, maar met een Coalitieakkoord. Dat is een plan gemaakt door de partijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie op 15 december 2021. Ze noemden het “Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst.” Hiermee willen ze laten zien dat ze hun plannen nog verder moeten uitwerken. Maar in dit akkoord staat niets over gemeentelijke herindelingen.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor de wetten over gemeentelijke herindelingen. Op 7 juli 2023 heeft deze regering haar baan opgegeven bij de Koning. Nu is er een soort tijdelijke regering totdat er een nieuwe regering komt. Nieuwe verkiezingen zijn gepland voor halverwege november 2023, dus er kunnen geen nieuwe wetten over gemeentelijke herindelingen worden gemaakt voor de rest van 2023.

Als er wetten worden voorgesteld die te maken hebben met gemeentelijke herindelingen, dan zegt de Tweede Kamer altijd dat die wetten controversieel zijn. Dat betekent dat ze niet door de tijdelijke regering kunnen worden behandeld. Er wordt verwacht dat een nieuwe regering pas later in 2024 wordt gevormd, dus zelfs op 1 januari 2025 zullen er waarschijnlijk nog niet veel plannen voor gemeentelijke herindelingen zijn omgezet in wetten door zowel de Tweede als de Eerste Kamer. Dit zou pas in juli 2024 op zijn vroegst kunnen gebeuren voor de Tweede Kamer.

Wel loopt er nog een onderzoek in de gemeente Dijk en Waard: Het gemeentebestuur van Dijk en Waard heeft aangekondigd dat ze een onderzoek zullen uitvoeren naar de gemeentegrenzen. Dit omdat de inwoners van de dorpen Sint Pancras en Koedijk-Noord hebben aangegeven dat ze liever bij Alkmaar willen horen dan bij Dijk en Waard, dat in 2022 als samenvoeging van Heerhugowaard en Langedijk is ontstaan. Uiteindelijk zal de gemeenteraad van Dijk en Waard moeten beslissen of er wijzigingen in de grenzen moeten worden aangebracht. Tot nu toe zijn de meeste politieke partijen in het voordeel van het behouden van Koedijk en Sint Pancras binnen Dijk en Waard.

Onderzoek van Econoom Thomas Niaounakis naar gemeentelijke herindelingen

Econoom Thomas Niaounakis heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar de effecten van gemeentelijke herindelingen in Nederland. Hij heeft de tussen 2005 en 2016 in Nederland uitgevoerde gemeentelijke herindelingen stelstelmatig onderzocht. Zijn belangrijkste bevindingen worden hieronder samengevat:

• Geen automatische kostenbesparing: In tegenstelling tot de vaak gehoorde verwachting dat grotere gemeenten automatisch leiden tot kostenbesparingen, heeft Niaounakis aangetoond dat dit niet altijd het geval is.
• Complexiteit van kosten: De kosten van gemeentelijke diensten zijn complex en afhankelijk van vele factoren, zoals de aard van de dienstverlening, de bevolkingsdichtheid en de infrastructuur.
• Andere factoren bepalen kosten: Factoren als de economische situatie, de demografische ontwikkelingen en het overheidsbeleid hebben vaak een grotere invloed op de kosten van gemeentelijke diensten dan de gemeentelijke schaal.
• Risico op inefficiëntie: Hoewel schaalvergroting in sommige gevallen kan leiden tot efficiëntiewinst, bestaat er ook het risico op inefficiëntie. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als de nieuwe gemeente te groot wordt en de besluitvorming daardoor trager en complexer wordt.

Kritiek op het streven naar schaalvergroting

Niaounakis is kritisch over het streven naar schaalvergroting als een doel op zich. Hij beargumenteert dat de ideale schaal van een gemeente verschilt per beleidsterrein en dat er geen eenduidig antwoord is op de vraag welke gemeentegrootte het meest efficiënt is. Samenwerking van gemeenten op bepaalde terreinen kan een makkelijker en beter werkend alternatief zijn voor een herindeling.

Wat betekent dit voor het te voeren beleid rond gemeentelijke herindelingen?

De bevindingen van Niaounakis suggereren dat:

• Kostenbesparing niet het enige doel moet zijn: Bij het overwegen van een gemeentelijke herindeling moeten er meerdere factoren worden afgewogen, zoals de kwaliteit van de dienstverlening, de lokale identiteit en de democratische betrokkenheid van burgers.
• Een zorgvuldige voorbereiding essentieel is: Een gemeentelijke herindeling moet zorgvuldig worden voorbereid en er moet een gedegen kosten-batenanalyse worden gemaakt.
• Flexibiliteit belangrijk is: Het is belangrijk om flexibel te blijven en de mogelijkheid te hebben om de gemeentelijke indeling aan te passen als de omstandigheden veranderen.

Kortom, Niaounakis' onderzoek heeft laten zien dat gemeentelijke herindelingen complex zijn en dat er geen pasklare antwoorden zijn. Het is belangrijk om de specifieke context van elke gemeente te analyseren voordat er beslissingen worden genomen over schaalvergroting.

Voor- en nadelen van gemeentelijke herindelingen in Nederland, in algemene zin

Voordelen:

• Schaalvoordelen: Grotere gemeenten kunnen efficiënter werken door bijvoorbeeld het delen van diensten en expertise.
• Versterkte economische positie: Grotere gemeenten kunnen aantrekkelijker zijn voor bedrijven en investeerders.
• Meer draagkracht: Grotere gemeenten hebben vaak een bredere economische basis.
• Verbeterde bestuurlijke capaciteit: Grotere gemeenten hebben vaak een grotere en meer professionele ambtenarij.

Nadelen:

• Verlies van lokale identiteit: Door een fusie kunnen kleine dorpen of wijken hun eigen identiteit verliezen.
• Vergroting van de afstand tussen burger en bestuur: In grote gemeenten kan de afstand tussen burgers en bestuurders groter worden.
• Hogere kosten: Econoom Niaounakis heeft in een stelselmatig onderzoek naar de tussen 2005 en 2016 in Nederland uitgevoerde gemeentelijke herindelingen aangetoond dat gemeentelijke herindelingen zeker niet altijd leiden tot kostenbesparingen.
• Verlies van lokale kennis: Kleine gemeenten hebben vaak een diepgaande kennis van de lokale situatie.
• Verminderd democratisch gehalte: In grote gemeenten kunnen minder bekende partijen minder kans maken op een zetel in de raad.
• Complexere besluitvorming: In grote gemeenten kan de besluitvorming complexer zijn.

Conclusie: Of gemeentelijke herindelingen al dan niet positief zijn, is afhankelijk van de specifieke situatie. Er zijn duidelijke voordelen te noemen, maar ook nadelen.

Herindelingen van gemeenten per jaar tot en met 2023:

Aantal gemeenten in 2023: 342. De gemeenten Brielle, Hellevoetsluis en Westvoorne zijn samengevoegd tot de gemeente Voorne aan Zee.

Verdwenen gemeenten in 2023: Brielle, Hellevoetsluis en Westvoorne.

Nieuwe gemeente in 2023: Voorne aan Zee.

Aantal gemeenten in 2022: 344.

Nieuwe gemeenten in 2022: Dijk en Waard, Land van Cuijk, Maashorst.

Verdwenen gemeenten in 2022: Weesp, Beemster, Heerhugowaard, Langedijk, Boxmeer, Grave, Mill en Sint Hubert, Uden, Cuijk, Landerd en Sint Anthonis.

Vanaf 24 maart 2022 hoort de gemeente Weesp officieel bij de gemeente Amsterdam. Amsterdam kent dan 7 stadsdelen en het stadsgebied Weesp.

Per 1 januari 2022 is de gemeente Beemster aan de gemeente Purmerend toegevoegd.

Per 1 januari 2022 bestaat de nieuwe gemeente Dijk en Waard, deze is ontstaan vanuit de gemeenten Heerhugowaard en Langedijk.

Per 1 januari 2022 bestaat de nieuwe gemeente Maashorst, deze is ontstaan vanuit de gemeenten Landerd en Uden.

Per 1 januari 2022 bestaat de nieuwe gemeente Land van Cuijk, deze is ontstaan vanuit de gemeenten Boxmeer, Cuijk, Grave, Mill en Sint Hubert en Sint Anthonis.

Sinds 1 januari 2021 telt Nederland nog 352 gemeenten. In 2021 is de gemeente Eemsdelta nieuw ontstaan en zijn de gemeenten Appingedam, Delfzijl, Haaren en Loppersum verdwenen. In 2021 vond de samenvoeging van de gemeenten Delfzijl, Appingedam en Loppersum tot de nieuwe gemeente Eemsdelta plaats. En in 2021 is de gemeente Haaren opgegeven, hierbij zijn de 4 woonplaatsen van de gemeente Haaren verdeeld onder de gemeenten Boxtel (Esch), Tilburg (Biezenmortel), Vught (Helvoirt) en Oisterwijk (het dorp Haaren).

In 2020 en in 2019 waren er nog 355 gemeenten. In 2020 bleven alle gemeenten hetzelfde. In 2018 waren er nog 380 gemeenten. In 2019 zijn 12 herindelingen ingegaan, waarbij in totaal 37 gemeenten betrokken waren. Veel gemeenten gaan een herindeling aan om dankzij een grotere schaal beter te kunnen werken. Dit is belangrijk omdat er steeds meer verantwoordelijkheden van het rijk en de provincies naar gemeenten verschuiven. Het idee is dat een grotere gemeente dankzij een groter budget een professioneler bestuur zal hebben waarmee moeilijkere taken beter uitgevoerd kunnen worden. Tegelijkertijd leidt een grotere schaal ook tot een complexere organisatie… elk voordeel heeft ook een nadeel.

In 2019 zijn de volgende herindelingen per 1 januari ingegaan:

• Samenvoeging Groningen, Haren en Ten Boer tot de gemeente Groningen
• Samenvoeging Binnenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland en Strijen tot de nieuwe gemeente Hoeksche Waard
• Samenvoeging Leerdam, Vianen en Zederik tot de nieuwe gemeente Vijfheerenlanden
• Samenvoeging Aalburg, Werkendam en Woudrichem tot de nieuwe gemeente Altena
• Samenvoeging Nuth, Onderbanken en Schinnen tot de nieuwe gemeente Beekdaelen
• Samenvoeging Haarlemmerliede en Spaarnwoude en Haarlemmermeer tot de gemeente Haarlemmermeer
• Samenvoeging Bedum, De Marne, Eemsmond en Winsum tot de nieuwe gemeente Het Hogeland
• Samenvoeging Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn en een deel van Winsum tot de nieuwe gemeente Westerkwartier
• Samenvoeging Giessenlanden en Molenwaard tot de nieuwe gemeente Molenlanden
• Samenvoeging Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland en Nieuwkruisland tot de nieuwe gemeente Noardeast-Fryslân
• Samenvoeging Noordwijk en Noordwijkerhout tot de gemeente Noordwijk
• Samenvoeging Geldermalsen, Lingewaal en Neerijnen tot de nieuwe gemeente West Betuwe

Aantal gemeenten per jaar en gemeentelijke herindelingen

Bekijk heel veel informatie per gemeente op basis van de gecombineerde informatie van diverse leveranciers van open data. Voor heringedeelde gemeenten zijn historische gegevens berekend door de nieuwe buurtindelingen op de kaart aan oude buurtindelingen te koppelen.

Hoeveel gemeenten telt Nederland in 2021? Aantal gemeenten in 2021: 352

Aantal gemeenten in 2021: 352

Verdwenen gemeenten in 2021: Appingedam, Delfzijl, Haaren, Loppersum.

Nieuwe gemeenten in 2021: Eemsdelta.

Wat zijn de geplande herindelingen in 2022 of daarna?

In 2022 zullen de gemeenten Beemster en Purmerend fuseren. Bovendien zal de gemeente Weesp dan waarschijnlijk in de gemeente Amsterdam opgaan. En waarschijnlijk zullen de gemeenten Langedijk en Heerhugowaard in 2022 samengaan. Ook de gemeenten De gemeenten Boxmeer, Cuijk en St. Anthonis willen per 2022 fuseren.

Hoeveel gemeenten telt Nederland in 2019 en in 2020? Aantal gemeenten in 2019 en 2020: 355

Verdwenen gemeenten in 2019: Aalburg, Bedum, Binnenmaas, Ten Boer, Cromstrijen, Dongeradeel, Eemsmond, Ferwerderadiel, Geldermalsen, Giessenlanden, Grootegast, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, Haren, Kollumerland en Nieuwkruisland, Korendijk, Leek, Leerdam, Lingewaal, De Marne, Marum, Molenwaard, Neerijnen, Noordwijkerhout, Nuth, Onderbanken, Oud-Beijerland, Schinnen, Strijen, Vianen, Werkendam, Winsum, Woudrichem, Zederik, Zuidhorn

Nieuwe gemeenten in 2019: Altena, Beekdaelen, Hoeksche Waard, Het Hogeland, Molenlanden, Noardeast-Fryslân, Vijfheerenlanden, West Betuwe, Westerkwartier

Aantal gemeenten in 2018: 380

Verdwenen gemeenten in 2018: Bellingwedde, het Bildt, Franekeradeel, Hoogezand-Sappemeer, Leeuwarderadeel, Littenseradiel, Menameradiel, Menterwolde, Rijnwaarden, Slochteren, Vlagtwedde

Nieuwe gemeenten in 2018: Midden-Groningen, Waadhoeke, Westerwolde

Aantal gemeenten in 2017: 388

Verdwenen gemeenten in 2017: Schijndel, Sint-Oedenrode, Veghel

Nieuwe gemeenten in 2017: Meierijstad

Aantal gemeenten in 2016: 390

Verdwenen gemeenten in 2016: Bussum, De Friese Meren, Groesbeek, Muiden, Naarden, Zeevang

Nieuwe gemeenten in 2016: Berg en Dal, De Fryske Marren, Gooise Meren

Aantal gemeenten in 2015: 393

Verdwenen gemeenten in 2015: Bergambacht, Bernisse, Graft-De Rijp, Maasdonk, Millingen aan de Rijn, Nederlek, Ouderkerk, Schermer, Schoonhoven, Spijkenisse, Ubbergen, Vlist

Nieuwe gemeenten in 2015: Krimpenerwaard, Nissewaard

Aantal gemeenten in 2014: 403

Verdwenen gemeenten in 2014: Boarnsterhim, Boskoop, Gaasterlân-Sleat, Lemsterland, Rijnwoude, Skarsterlân

Nieuwe gemeenten in 2014: De Friese Meren

Aantal gemeenten in 2013: 408

Verdwenen gemeenten in 2013: Dirksland, Goedereede, Graafstroom, Harenkarspel, Liesveld, Middelharnis, Nieuw-Lekkerland, Oostflakkee, Zijpe

Nieuwe gemeenten in 2013: Goeree-Overflakkee, Molenwaard

Aantal gemeenten in 2012: 415

Verdwenen gemeenten in 2012: Anna Paulowna, Niedorp, Wieringen, Wieringermeer

Nieuwe gemeenten in 2012: Hollands Kroon

Aantal gemeenten in 2011: 418

Verdwenen gemeenten in 2011: Abcoude, Andijk, Bodegraven, Bolsward, Breukelen, Eijsden, Lith, Loenen, Maarssen, Margraten, Menaldumadeel, Nijefurd, Reeuwijk, Rozenburg, Sneek, Wervershoof, Wûnseradiel, Wymbritseradiel

Nieuwe gemeenten in 2011: Bodegraven-Reeuwijk, Eijsden-Margraten, Stichtse Vecht, Súdwest-Fryslân, Menameradiel

Aantal gemeenten in 2010: 431

Verdwenen gemeenten in 2010: Arcen en Velden, Helden, Kessel, Maasbree, Meerlo-Wanssum, Meijel, Moordrecht, Nieuwerkerk aan den IJssel, Reiderland, Scheemda, Sevenum, Winschoten, Zevenhuizen-Moerkapelle

Nieuwe gemeenten in 2010: Oldambt, Peel en Maas, Zuidplas

Aantal gemeenten in 2009: 441

Verdwenen gemeenten in 2009: Alkemade, Bennebroek, Dantumadeel, Jacobswoude

Nieuwe gemeenten in 2009: Dantumadiel, Kaag en Braassem

Belangrijke dataleveranciers van de informatie op AlleCijfers.nl: