Verschuiving vervuilingsbronnen: huishoudens nu grootste vervuiler

Historische ontwikkeling toont dramatische verschuiving van verkeer naar huishoudens

Ontwikkeling fijnstofuitstoot per sector 2005-2024

Opmerkelijke verschuiving in vervuilingsbronnen:

• 2005: Verkeer grootste vervuiler met 8,5 miljoen kg fijnstof
• 2024: Huishoudens nu grootste vervuiler met 5,7 miljoen kg
• Totaal verkeer + industrie 2024: Slechts 5,2 miljoen kg
• Hoofdoorzaken huishoudens: Houtkachels, vuurkorven en barbecues

Omvang van het probleem: WHO-normen nergens gehaald

Geen enkele Nederlandse gemeente voldoet aan de WHO-luchtkwaliteitsnormen

De luchtkwaliteit in Nederland is zorgwekkend:

• 1,2 miljoen mensen: Nederlanders met longaandoeningen zijn extra kwetsbaar
• 0 gemeenten: Geen enkele gemeente haalt de WHO-normen voor fijnstof
• Fijnstof PM2.5: Microscopic kleine deeltjes dringen diep door in de longen
• Gezondheidsrisico: Verhoogd risico op ademhalingsproblemen en hart- en vaatziekten

Regionale verschillen: Noord-Nederland en Zeeland het schoonst

Grote verschillen in luchtkwaliteit tussen regio's in Nederland

Significante regionale verschillen in luchtkwaliteit:

• Schoonste regio's: Noord-Nederland (Groningen, Friesland, Drenthe) en Zeeland
• Meest vervuild: Grote steden en Randstad (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag)
• Industrie-effect: Rond havens en industriegebieden hogere concentraties
• Landelijk gebied: Ook daar vaak problemen door houtstook

Gezondheidseffecten van fijnstof

Medische gevolgen van langdurige blootstelling aan fijnstof

Bewezen gezondheidseffecten van fijnstof:

• Ademhalingsproblemen: Verergering van astma en COPD
• Hart- en vaatziekten: Verhoogd risico op hartinfarcten
• Vroegtijdig overlijden: Geschatte 10.000 doden per jaar in Nederland
• Kwetsbare groepen: Kinderen, ouderen en mensen met longaandoeningen extra risico

Oplossingen en beleid: Schone Lucht Akkoord

Overheidsmeteregelen en lokale initiatieven voor betere luchtkwaliteit

Maatregelen voor schonere lucht:

• Schone Lucht Akkoord: Landelijke afspraken tussen overheden
• Gemeentelijke maatregelen: Milieuzone-uitbreiding, houtstookverboden
• Emissiearme voertuigen: Stimulering elektrisch vervoer
• Voorlichting houtstook: Bewustwording gevaren open haard en houtkachels

Nederland in internationale context

Vergelijking Nederlandse luchtkwaliteit met andere Europese landen

Nederland in Europese context:

• Europese ranglijst: Nederland scoort ondergemiddeld op luchtkwaliteit
• WHO-normen: Ook andere landen worstelen, maar enkele noordse landen doen beter
• Stedelijke gebieden: Nederlandse steden vergelijkbaar vervuild als andere Europese metropolen
• Gezonde Lucht Check: Online tool om luchtkwaliteit per adres te checken

Bronnen en meer informatie

Overzicht van gebruikte bronnen voor deze luchtkwaliteitsanalyse

• Longfonds: Analyse van luchtvervuiling in Nederland en gevolgen voor longpatiënten
• RIVM: Landelijk meetnet luchtkwaliteit en gezondheidseffectstudies
• WHO: Global Air Quality Guidelines en luchtkwaliteitsnormen
• GGD: Regionale gezondheidsmonitors en onderzoeken luchtkwaliteit
• Gezonde Lucht Check: Online tool voor adres-specifieke luchtkwaliteitsgegevens
• European Environment Agency: Europese luchtkwaliteitsdata

Voor actuele luchtkwaliteitsgegevens per locatie: Gezonde Lucht Check