Welke verschillende soorten toetsen worden in het basisonderwijs gebruikt? Bekijk de informatie over het gebruik door scholen en de gemiddelde scores voor AMN, Cito, DIA, IEP en Route 8 per schooljaar. Met uitleg over de normering, het verschil tussen volgtoetsen, de eindtoets, de doorstroomtoets en veel meer!
Marktaandeel van leveranciers van groep 8 toetsen in schooljaar 2022-2023.
Heel even geduld alsjeblieft: je apparaat laadt de grafieken van Allecijfers.nl.
Bovenstaand taartdiagram toont het aandeel van de verschillende leveranciers van eindtoetsen voor het basisonderwijs in schooljaar 2022-2023.
Vanaf dit schooljaar (2023-2024) gebruikt het basisonderwijs de doorstroomtoets. Deze wordt in februari afgenomen. De gegevens op deze pagina gaan over de toetsen die in de vorige schooljaren door de leerlingen van groep 8 zijn gemaakt. Met de toets laten leerlingen zien wat ze in 8 jaar basisschool geleerd hebben. De doorstroomtoets is samen met het schooladvies bepalend is voor de keuze om naar het VMBO, de HAVO of het VWO te gaan. Basisscholen gebruiken ook diverse volgtoetsen in alle groepen als onderdeel van het leerlingvolgsysteem.
Advertentie:
Alles staat klaar om te starten met de toetsen!
Scholen naar type eindtoets en gemiddelde score
De eindtoets voor het basisonderwijs is in schooljaar 2022-2023 op 6.285 scholen afgenomen.
Bovenstaande grafiek toont een stip voor iedere school in het basisonderwijs. Hierbij zijn de scholen op de horizontale as naar type eindtoets gegroepeerd. Op de vertikale as zijn de scholen ingedeeld naar de gemiddelde score voor de toets per school.
In bovenstaande grafiek is goed te zien hoe de schaal waarop gescoord kan worden per type eindtoets verschilt. Ook de spreiding van de scores verschilt sterk. De meeste andere grafieken op deze pagina zijn daarom apart per type eindtoets gemaakt.
De toets van Cito werd tot en met 2014 door veel scholen afgenomen in groep 8. De Cito toets was niet verplicht. Toch werd de toets vaak gebruikt om een middelbaar schooladvies te geven. Van 2015 tot en met 2022 was Cito één van de vijf aanbieders van de (verplichte) eindtoetsen. Cito bood de ‘Centrale Eindtoets’. Vanaf schooljaar 2023-2024 biedt Cito een nieuwe ’Leerling in beeld’ doorstroomtoets.
De Dia-toets is digitaal én adaptief: leerlingen worden getoetst op hun eigen niveau. De Dia-toets kan binnen één dagdeel afgenomen worden. De toetsvragen worden per vraag op een scherm getoond. Dit geeft overzicht en rust voor de leerlingen tijdens de afname. Bij de afname zijn bovendien aanpassingen voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften mogelijk. Na afname ontvangen scholen digitale leerling-, groeps- en schoolrapportages.
De IEP toets meet in twee dagdelen van twee uur de verplichte onderdelen lezen, taalverzorging en rekenen. De nadruk ligt op een mooie, frisse opmaak met pakkende teksten en heldere vragen. Dit om de spanning bij leerlingen zo veel mogelijk te verlagen.
De eindtoets ROUTE 8 is een digitale, adaptieve eindtoets op vraagniveau. Dit betekent dat de moeilijkheid van elke vraag wordt aangepast aan de vaardigheid van de leerling.
DOE is de nieuwe doorstroomtoets van de overheid voor schooljaar 2023-2024. De DOE toets gaat over de onderdelen rekenen, taalverzorging en lezen. Ook de bestaande aanbieders van de eindtoets zullen een doorstroomtoets aanbieden.
Bovenstaande tabel toont een korte beschrijving van de verschillende toetsen die in groep 8 van het basisonderwijs gebruikt worden.
Voor elk type toets zijn op deze pagina drie informatieblokken te vinden: (1) een overzicht van de gemiddelde scores per schooljaar, (2) een overzicht van de verdeling van scores over scholen voor het meest recente schooljaar 2022-2023 en (3) een uitgebreide beschrijving van de toets.
Hoe vaak worden de verschillende toetsen gebruikt?
De meest gebruikte toetsen in schooljaar 2022-2023 zijn Cito (2.527 scholen) en IEP (2.378 scholen).
Heel even geduld alsjeblieft: je apparaat laadt de grafieken van Allecijfers.nl.
Bovenstaande grafiek toont het aantal scholen in Nederland naar type toets dat door de school gebruikt wordt. Hierbij wordt de ontwikkeling over de afgelopen schooljaren getoond.
Sinds 2015 is het voor scholen verplicht om bij groep 8 een toets af te nemen. Dit wordt de eindtoets genoemd. Sinds 2018 hebben de scholen hierbij de keuze uit vijf verschillende eindtoetsen.
De gemiddelde AMNscore was 397,11 in schooljaar 2022-2023.
Heel even geduld alsjeblieft: je apparaat laadt de grafieken van Allecijfers.nl.
Bovenstaande grafiek toont de gemiddelde scores voor de AMN toets per schooljaar. In schooljaar 2019-2020 is als gevolg van de Coronamaatregelen geen eindtoets afgenomen.
Gegevens van de DUO over de AMN toetsscores tot en met schooljaar 2022-2023.
Frequentieverdeling AMNscores
Cumulatieve verdeling van de scores per school.
Heel even geduld alsjeblieft: je apparaat laadt de grafieken van Allecijfers.nl.
Bovenstaande grafiek toont de cumulatieve verdeling van de gemiddelde AMN eindtoetsscore voor 2022-2023. De cumulatieve verdeling toont elk van de scholen die de AMN afnemen als een stip. Hierbij toont de horizontale as van de grafiek de gemiddelde AMN toetsscore per school. De verticale as toont van 0% tot 100% hoeveel procent van de scholen minimaal deze gemiddelde score hebben.
De AMN Eindtoets wordt genormeerd door middel van een zogenaamde normgroepmethode. Dit houdt in dat de scores van de leerlingen die de toets hebben gemaakt worden vergeleken met die van een normgroep van vergelijkbare leerlingen. Deze normgroep wordt vooraf bepaald en is samengesteld op basis van demografische gegevens (zoals geslacht, leeftijd en sociaaleconomische status) van de leerlingen.
De normgroepmethode heeft als voordeel dat deze rekening houdt met verschillen in achtergrondkenmerken van leerlingen. Zo worden de prestaties van een leerling uit een bepaalde groep (bijvoorbeeld meisjes of leerlingen met een bepaalde sociaaleconomische status) niet automatisch vergeleken met die van leerlingen uit een andere groep.
De scores van de leerlingen die de AMN Eindtoets hebben gemaakt worden vervolgens omgezet naar standaardscores. Deze scores geven aan in hoeverre de leerling presteert ten opzichte van de normgroep. Op basis van deze standaardscores wordt een advies gegeven over het niveau van vervolgonderwijs dat het meest geschikt is voor de leerling.
De AMN eindtoets (AMN)
Wat is de AMN eindtoets?
De AMN Eindtoets is een digitale en adaptieve toets inclusief bladerfunctie. De toets kan offline worden afgenomen op vrijwel alle computers, tablets en platformen. Indien mogelijk kan AMN laptops leveren aan de school als ondersteuning. De eindtoets meet de vaardigheid van leerlingen in de onderdelen Rekenen, Taalverzorging en Lezen. Binnen deze verschillende onderdelen kunnen leerlingen terug- en vooruitbladeren tussen de opgaven. De toets bepaalt per antwoord de vaardigheid van de leerling. Deze bepaling is uiteindelijk zeer betrouwbaar: de AMN Eindtoets stelt nog extra vragen om te checken of het niveau daadwerkelijk correct is ingeschat. De AMN Eindtoets gaat verder dan de onderdelen Rekenen, Taalverzorging en Lezen. Als optie kan ook Aansluiting PO-VO worden afgenomen (zelfs al in groep 7). Dit instrument brengt capaciteiten, interesses, gedrag en houding van de leerling in kaart.
De gemiddelde Citoscore was 534,83 in schooljaar 2022-2023.
Heel even geduld alsjeblieft: je apparaat laadt de grafieken van Allecijfers.nl.
Bovenstaande grafiek toont de gemiddelde scores voor de Cito toets per schooljaar. In schooljaar 2019-2020 is als gevolg van de Coronamaatregelen geen eindtoets afgenomen.
Gegevens van de DUO over de Cito toetsscores tot en met schooljaar 2022-2023.
Frequentieverdeling Citoscores
Cumulatieve verdeling van de scores per school.
Heel even geduld alsjeblieft: je apparaat laadt de grafieken van Allecijfers.nl.
Bovenstaande grafiek toont de cumulatieve verdeling van de gemiddelde Cito eindtoetsscore voor 2022-2023. De cumulatieve verdeling toont elk van de scholen die de Cito afnemen als een stip. Hierbij toont de horizontale as van de grafiek de gemiddelde Cito toetsscore per school. De verticale as toont van 0% tot 100% hoeveel procent van de scholen minimaal deze gemiddelde score hebben.
De normering van de Centrale Eindtoets van Cito wordt bepaald op basis van de zogenaamde normeringsonderzoeken. Dit zijn onderzoeken die voorafgaand aan de afname van de toets worden uitgevoerd om de toetsvragen te ijken en de norm vast te stellen. Hierbij wordt een representatieve steekproef van leerlingen uit groep 8 geselecteerd die de toets maken. Het aantal goede antwoorden van deze groep wordt vervolgens vertaald naar een standaardscore, waarbij het gemiddelde gelijk is gesteld aan 535 en de standaarddeviatie 10 punten bedraagt. Op basis van deze standaardscores wordt een normtabel vastgesteld die bepaalt welke score als voldoende wordt beschouwd voor het behalen van het basisschooladvies. Bij de Centrale Eindtoets is het minimale scoreniveau dat voldoende wordt geacht, afhankelijk van het schooladvies dat al door de basisschool is gegeven. Het definitieve advies dat de leerling ontvangt, wordt bepaald op basis van het hoogste niveau van het schooladvies of de score op de Centrale Eindtoets.
De Centrale Eindtoets (Cito)
Hoe werkt de Centrale Eindtoets van Cito?
De Centrale Eindtoets bestaat uit de onderdelen Nederlandse taal en rekenen, en als jouw school daarvoor kiest ook uit het onderdeel wereldoriëntatie. Bij taal gaan de vragen over de onderdelen lezen, woordenschat, schrijven en taalverzorging. Bij rekenen gaan de vragen over de onderdelen getallen, verhoudingen, meten en meetkunde en verbanden (dat zijn vragen over tabellen en grafieken).
Het optionele onderdeel wereldoriëntatie gaat over aardrijkskunde, geschiedenis en natuur & techniek. De toets wordt op de meeste scholen met pen en papier afgenomen, scholen hebben ook de optie om de toets met de computer af te nemen.
De eindtoets taal en rekenen is er op twee niveaus want dan voorspelt de toets het beste welk type middelbare school waarschijnlijk het meeste bij je past: - B: dit is het niveau vmbo GT HAVO of VWO; - N: de eindtoets N is voor kinderen van wie de juf of meester denkt dat ze het beste passen in het vmbo BB of KB.
Voor de uitslag van de toets (het rapport), en voor het schooladvies, maakt het niet uit welke toets je maakt. Allebei de toetsen, B en N, geven een score op dezelfde ‘schaal’. Dat wil zeggen dat welke toets je ook maakt, je altijd een score krijgt tussen de 501 en de 550.
De Centrale Eindtoets kan zowel digitaal als op papier worden gemaakt.
De gemiddelde DIAscore was 359,86 in schooljaar 2022-2023.
Heel even geduld alsjeblieft: je apparaat laadt de grafieken van Allecijfers.nl.
Bovenstaande grafiek toont de gemiddelde scores voor de DIA toets per schooljaar. In schooljaar 2019-2020 is als gevolg van de Coronamaatregelen geen eindtoets afgenomen.
Gegevens van de DUO over de DIA toetsscores tot en met schooljaar 2022-2023.
Frequentieverdeling DIAscores
Cumulatieve verdeling van de scores per school.
Heel even geduld alsjeblieft: je apparaat laadt de grafieken van Allecijfers.nl.
Bovenstaande grafiek toont de cumulatieve verdeling van de gemiddelde DIA eindtoetsscore voor 2022-2023. De cumulatieve verdeling toont elk van de scholen die de DIA afnemen als een stip. Hierbij toont de horizontale as van de grafiek de gemiddelde DIA toetsscore per school. De verticale as toont van 0% tot 100% hoeveel procent van de scholen minimaal deze gemiddelde score hebben.
De normering van de DIA eindtoets wordt gebaseerd op een landelijk gemiddelde van de toetsresultaten en een standaarddeviatie. Het landelijk gemiddelde is het gemiddelde aantal goede antwoorden dat alle leerlingen in Nederland behalen op de DIA eindtoets. De standaarddeviatie is de spreiding van de scores van alle leerlingen. Op basis van deze gegevens wordt de norm vastgesteld die bepaalt welke score als voldoende wordt beschouwd. Leerlingen krijgen een eindscore en het daarbij passende toetsadvies. Het schooladvies ontvangen ze van de leerkracht.
De DIA-eindtoets (DIA)
Hoe werkt de DIA-eindtoets?
De Diatoetsen zijn methodeonafhankelijke en diagnostische volgtoetsen voor taal en rekenen. Diatoetsen zijn er voor het basis- en het voortgezet onderwijs. De toetsen zijn het resultaat van jarenlang praktijkgericht onderzoek naar de taal- en rekenontwikkeling van leerlingen.
De Dia-eindtoets is een alternatieve eindtoets voor groep 8 van het basisonderwijs in Nederland. Het is een toets die speciaal is ontwikkeld voor leerlingen die op basis van hun cognitieve capaciteiten en/of hun taalachtergrond mogelijk niet goed scoren op de reguliere eindtoetsen, zoals de Centrale Eindtoets en de IEP Eindtoets.
De Dia-eindtoets meet, net als de reguliere eindtoetsen, de kennis en vaardigheden van leerlingen op het gebied van taal en rekenen. Daarnaast meet de Dia-eindtoets ook de capaciteiten en talenten van leerlingen op het gebied van onder andere ruimtelijk inzicht, werkgeheugen en verbaal redeneervermogen. Hiermee biedt de toets een breder beeld van de leerling dan alleen de reguliere taal- en rekenvaardigheden.
De Dia-eindtoets wordt ontwikkeld en afgenomen door de Rijksuniversiteit Groningen en is goedgekeurd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De normering wordt bepaald op basis van de resultaten van alle leerlingen die de toets hebben gemaakt. De Dia-eindtoets wordt afgenomen in april en is, net als de reguliere eindtoetsen, verplicht voor alle leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs. Bij de eindtoets heeft Dia ervoor gekozen om de toetsonderdelen begrijpend lezen, taalverzorging, rekenen en woordenschat als toetsonderdelen aan te bieden. Vanaf de doorstroomtoets biedt Dia enkel nog de onderdelen begrijpend lezen, taalverzorging en rekenen aan.
De gemiddelde IEPscore was 79,49 in schooljaar 2022-2023.
Heel even geduld alsjeblieft: je apparaat laadt de grafieken van Allecijfers.nl.
Bovenstaande grafiek toont de gemiddelde scores voor de IEP toets per schooljaar. In schooljaar 2019-2020 is als gevolg van de Coronamaatregelen geen eindtoets afgenomen.
Gegevens van de DUO over de IEP toetsscores tot en met schooljaar 2022-2023.
Frequentieverdeling IEPscores
Cumulatieve verdeling van de scores per school.
Heel even geduld alsjeblieft: je apparaat laadt de grafieken van Allecijfers.nl.
Bovenstaande grafiek toont de cumulatieve verdeling van de gemiddelde IEP eindtoetsscore voor 2022-2023. De cumulatieve verdeling toont elk van de scholen die de IEP afnemen als een stip. Hierbij toont de horizontale as van de grafiek de gemiddelde IEP toetsscore per school. De verticale as toont van 0% tot 100% hoeveel procent van de scholen minimaal deze gemiddelde score hebben.
De normering van de IEP eindtoets is gebaseerd op een landelijk gemiddelde en een standaarddeviatie. Het landelijk gemiddelde is het gemiddelde aantal goede antwoorden dat alle leerlingen in Nederland behalen op de IEP eindtoets. De standaarddeviatie is de spreiding van de scores van alle leerlingen. Op basis van deze gegevens wordt de norm vastgesteld die bepaalt welke score als voldoende wordt beschouwd. Bij de IEP eindtoets is dit een score van 78, waarbij het maximum aantal te behalen punten 100 is. Leerlingen ontvangen na afloop van de toets een uitslag die aangeeft welk niveau zij hebben behaald en welk schooladvies daarbij past. Naast de uitslag van de eindtoets kan de school ook het leerlingvolgsysteem (LVS) en het gegeven schooladvies gebruiken om het definitieve advies te bepalen.
De ICE Eindevaluatie Primair Onderwijs (IEP)
Hoe werkt de IEP eindtoets?
De IEP Eindtoets wordt op papier afgenomen en mag sinds 2016 officieel worden gebruikt als eindtoets voor groep 8.
De IEP Eindtoets meet voor lezen en taalverzorging de referentieniveaus 1F en 2F. Voor rekenen worden de referentieniveaus 1F, 1S en 2F gemeten. Het basisniveau 1F is het niveau dat een leerling aan het einde van de basisschool tenminste zou moeten beheersen. Daarnaast heeft de overheid de wens dat een groot deel van de leerlingen de basisschool een hoger niveau haalt: het streefniveau. Voor taal is dat niveau 2F en voor rekenen is dat niveau 1S.
Deze niveaus hebben ook te maken met het niveau dat in de vervolgopleiding vereist is om het diploma te kunnen behalen. Vmbo-leerlingen moeten het eind van de opleiding het niveau 2F beheersen om verder te kunnen naar het mbo. Leerlingen in de havo moeten het niveau 3F halen bij hun eindexamen en vwo-leerlingen het niveau 4F (taal) en 3F (rekenen) om goed door te kunnen stromen in het hoger beroepsonderwijs of het wetenschappelijk onderwijs.
De score schooltype loopt van 50 tot 100, dit is standaardscore en geen ontwikkelscore zoals bij de scorelijn dan voor de referentieniveaus. De standaardscore wordt berekend op basis van de ontwikkelscores van leerlingen voor taal en rekenen en is dus gebaseerd op de hele toets. De verschillende onderdelen (lezen, taalverzorging en rekenen) wegen in deze berekening niet allemaal even zwaar, om te voorkomen dat de balans tussen taal en rekenen te scheef wordt. De score schooltype is dus geen optelsom van de verschillende onderdelen, maar een geheel nieuwe score. De score voor het schooltype is hier alleen gebaseerd op taal en rekenen. Het schooladvies dat de leerkracht geeft is gebaseerd op het hele profiel van de leerling, waarbij bijvoorbeeld ook de leeraanpak van een leerling een rol speelt.
De gemiddelde Route 8score was 186,57 in schooljaar 2022-2023.
Heel even geduld alsjeblieft: je apparaat laadt de grafieken van Allecijfers.nl.
Bovenstaande grafiek toont de gemiddelde scores voor de ROUTE 8 toets per schooljaar. In schooljaar 2019-2020 is als gevolg van de Coronamaatregelen geen eindtoets afgenomen.
Gegevens van de DUO over de ROUTE 8 toetsscores tot en met schooljaar 2022-2023.
Frequentieverdeling Route 8scores
Cumulatieve verdeling van de scores per school.
Heel even geduld alsjeblieft: je apparaat laadt de grafieken van Allecijfers.nl.
Bovenstaande grafiek toont de cumulatieve verdeling van de gemiddelde Route 8 eindtoetsscore voor 2022-2023. De cumulatieve verdeling toont elk van de scholen die de Route 8 afnemen als een stip. Hierbij toont de horizontale as van de grafiek de gemiddelde Route 8 toetsscore per school. De verticale as toont van 0% tot 100% hoeveel procent van de scholen minimaal deze gemiddelde score hebben.
Bij de ROUTE 8 Eindtoets wordt de normering bepaald door de scores van leerlingen die de toets hebben gemaakt te vergelijken met die van een normgroep van vergelijkbare leerlingen. De normgroep bestaat uit een steekproef van leerlingen uit heel Nederland. Op basis van de prestaties van deze normgroep wordt een referentieniveau vastgesteld voor de verschillende onderdelen van de toets. De scores van de leerlingen worden omgezet naar standaardscores, die aangeven hoe de prestaties van de leerling zich verhouden tot die van de normgroep. Deze scores worden gebruikt om een advies te geven over het niveau van vervolgonderwijs dat het meest geschikt is voor de leerling, op basis van de scores van de leerling en de referentieniveaus die zijn vastgesteld voor de verschillende onderdelen van de toets.
De ROUTE 8 eindtoets
Wat is de ROUTE 8 eindtoets?
ROUTE 8 is een digitale adaptieve Eindtoets en mag sinds 2016 door scholen worden afgenomen. ROUTE 8 wordt via internet afgenomen op een computer, laptop of tablet. De toets bevat naast de verplichte onderdelen ook het optionele onderdeel persoonlijk functioneren. De scores van de afzonderlijke deeltoetsen bepalen de standaardscore van ROUTE 8. Deze score wordt weergegeven met een schaal van 100-300. Bovendien wordt het bereik van de verschillende brugklastypen (PrO, VMBO BB, VMBO BB-KB, VMBO KB, VMBO KB-GT, VMBO GT, VMBO GT-HAVO, HAVO, HAVO-VWO en VWO) vermeld. Bij het advies voor een brugklastype wordt de volgende schaalverdeling gehanteerd:
De eindtoets voor het basisonderwijs is in schooljaar 2022-2023 op 6.285 scholen afgenomen.
Bovenstaande afbeelding toont een zwermgrafiek (een categorisch spreidingsdiagram). De grafiek toont een stip voor iedere school in het basisonderwijs. Hierbij zijn de scholen op de horizontale in groepen verdeeld met een groep voor ieder type eindtoets. Op de vertikale as zijn de scholen ingedeeld naar het aantal leerlingen op de school.
Advertentie:
Definities
Afspraken over het toetsen door scholen
De Onderwijs Inspectie vereist dat scholen de ontwikkeling van hun leerlingen goed volgen. Scholen hebben de vrijheid om te bepalen op welke manier zij de ontwikkeling van de leerlingen in kaart brengen, bijvoorbeeld door middel van toetsen, observaties en/of andere hulpmiddelen. Vanaf het schooljaar 2014/2015 zijn scholen echter verplicht om een eindtoets af te nemen en een leerlingvolgsysteem (LVS) te gebruiken.
De Citotoets werd tot en met 2014 door veel scholen afgenomen in groep 8. De toets was niet verplicht, maar werd vaak gebruikt om een middelbaar schooladvies te geven. Vanaf 2015 is het wél verplicht om een toets af te nemen in groep 8. Deze verplichte toets in groep 8 heet de Eindtoets. Cito levert opgaven voor één van deze toetsen, de Centrale Eindtoets, maar er zijn meer toetsaanbieders. Waar de scholen in 2016 nog keuze hadden uit 3 eindtoetsen (Cito, Route 8 en IEP) waren dit er in 2017 al 6 (AMN, CESAN, Cito, DIA, IEP en ROUTE 8). De CESAN Eindtoets (‘Een prima en betrouwbare Andere Eindtoets. Een compacte, kindvriendelijke toets met weinig afleiding. In slechts twee ochtenden toetsen een goed onderbouwd definitief schooladvies.’) is per 17 mei 2018 teruggetrokken en zal niet meer worden afgenomen. Sinds 2018 zijn er vijf toetsen waaruit scholen kunnen kiezen.
Leerlingen moeten voor de eindtoets verplicht de onderdelen begrijpend lezen, taalverzorging en rekenen maken. Wereldoriëntatie is optioneel. Scholen kunnen kiezen uit vijf verschillende soorten eindtoetsen en de afnameperiode vindt plaats tussen 15 april en 15 mei.
De eindtoets beoordeelt de beheersing van de referentieniveaus voor Nederlandse taal en rekenen en geeft een indicatie van het type vervolgonderwijs dat een leerling aankan, het zogenaamde toetsadvies. Scholen dienen het toetsadvies te vergelijken met het gegeven schooladvies. Als het toetsadvies hoger is dan het schooladvies is de school verplicht het schooladvies te heroverwegen. Hierop bestaat één uitzondering: wanneer een leerling het schooladvies praktijkonderwijs heeft gekregen, moet de school dit advies heroverwegen als het toetsadvies vmbo-bb/vmbo-kb of hoger is. De eindtoets is geen examen en er is geen sprake van slagen of zakken. Scholen moeten een eindtoets gebruiken die is toegelaten door de minister, waarover de Expertgroep Toetsen PO advies verstrekt aan de minister.
Normering van de toetsen
De normering van de eindtoetsen in het basisonderwijs is gebaseerd op een landelijk gemiddelde en een standaarddeviatie. Het landelijk gemiddelde is het gemiddelde aantal goede antwoorden dat alle leerlingen in Nederland behalen op de eindtoets. De standaarddeviatie is de spreiding van de scores van alle leerlingen. Op basis van deze gegevens wordt de norm vastgesteld die bepaalt welke score als voldoende wordt beschouwd. Leerlingen ontvangen na afloop van de toets een uitslag die aangeeft welk niveau zij hebben behaald. Deze uitslag wordt vervolgens gebruikt om het schooladvies te bepalen.
Wat gaat er veranderen? Het toetsadvies op basis van de doorstroomtoets
De eindtoets basisonderwijs wordt doorstroomtoets en gaat van april naar februari: Vanaf schooljaar 2023-2024 zal de eindtoets in het basisonderwijs een doorstroomtoets worden. De veranderingen zitten vooral in het moment waarop de toets wordt afgenomen en in de naam. Inhoudelijk blijft de toets hetzelfde. De afname in februari moet de overgang van het basisonderwijs naar de middelbare school versoepelen. De naamswijziging moet beter duidelijk maken dat iedere leerling zich ook na het afnemen van de toets in groep 8 blijft ontwikkelen. De doorstroomtoets wordt afgenomen nadat de basisschool de leerlingen een voorlopig schooladvies heeft gegeven en kan leiden tot een hoger definitief schooladvies. De doorstroomtoets zal plaatsvinden in februari en er zal één aanmeldmoment zijn voor de middelbare school, namelijk de week voor 1 april. Daardoor maken alle leerlingen evenveel kans op een plek op de school van hun voorkeur, die ook past bij het schooladvies. Momenteel moet de aanmelding al gedaan zijn voordat het resultaat van de eindtoets bekend is. Hierdoor wordt de eindtoets door sommigen als minder nuttig ervaren.
Aanbieders van de doorstroomtoets
Er komen zes aanbieders voor de doorstroomtoets. Hierbij is de overheidstoets (DOE-toets) nieuw. DOE is de nieuwe doorstroomtoets van de overheid. De DOE toets gaat over de onderdelen rekenen, taalverzorging en lezen. De verwachting is dat veel scholen de DOE-toets zullen gebruiken. Ook de doorstroomtoetsen van CITO, IEP en de andere aanbieders zullen ongetwijfeld populair blijven bij de scholen in het basisonderwijs.
Onderwijsveranderingen verder in de toekomst
Voor de langere termijn wordt nagedacht over een grote stelselwijziging waarbij de keuze voor het onderwijsniveau pas later gemaakt zal worden. De huidige selectie in groep 8 leidt tot ongelijke onderwijskansen, zeggen sommige experts. Het is ook steeds moeilijker geworden om op de juiste plek te komen door op latere leeftijd alsnog te switchen van niveau of door opleidingen te stapelen. De Onderwijsraad adviseerde in 2021 om het selectiemoment uit te stellen tot na een brede driejarige brugperiode. Dit zou betekenen dat het schooladvies en de toets aan het eind van het basisonderwijs komen te vervallen. In de eerste jaren daarna is dan ook feitelijk geen sprake meer van VMBO, HAVO of VWO. Er zijn ook experts die dit geen goede wijziging vinden. Want het is voor leerlingen heel prettig en belangrijk om onderwijs op het voor hen best passende niveau krijgen. En hoe later de selectie plaatsvindt, hoe groter de verschillen tussen leerlingen in de klas worden en hoe lastiger het voor de school en de leerkracht is om passend onderwijs te bieden.
Cito zal de doorstroomtoets namens de overheid maken. Daarnaast mogen private partijen de doorstroomtoets aanbieden. Het College voor Toetsen en Examens ziet toe op de kwaliteit van die toetsen.
Gebruikte brondata
De gegevens over de eindtoets resultaten worden ieder schooljaar door de [Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO)](https://duo.nl/open_onderwijsdata/) van het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap gepubliceerd. In deze dataset wordt de gemiddelde eindtoets score per schoolvestiging gerapporteerd. Op AlleCijfers vind je die informatie op de pagina’s per basisschool. Voor de grafieken op deze pagina is het gemiddelde per schooljaar en per toetsttype van de gemiddelden per schoolvestiging berekend. Zie deze uitleg over de betekenis van het gemiddelde, de mediaan en de modus.
Wat is het verschil tussen ruwe en gecorrigeerde gemiddelde eindtoets scores?
De eindtoetsscores op AlleCijfers.nl zijn ruwe eindscores. Scholen kunnen hun gemiddelde eindtoets scores handmatig corrigeren. Dit mag bijvoorbeeld door de resultaten van leerlingen met ‘beperkte cognitieve capaciteiten’ uit te sluiten. Ook voor groepen leerlingen die pas kort in Nederland zijn kunnen de cijfers worden genormaliseerd. Scholen kunnen dit zelf doen in Scholen op de kaart. Dit veroorzaakt verschillen in eindtoets gemiddelden tussen de ruwe data en de gecorrigeerde data. De eindtoets scores op AlleCijfers.nl kunnen daarom afwijken van de scores die op Scholen op de kaart gepubliceerd zijn.
Ook de normen die de onderwijs inspectie hanteert kennen een correctie factor: de ondergrens, het gemiddelde en de bovengrens voor de scores op de centrale eindtoets kennen een correctie voor het leerlinggewicht van de leerlingpopulatie.
Advertentie:
Welke toetsen zijn er op de basisschool?
Op de basisschool in Nederland worden verschillende soorten toetsen gebruikt om de kennis en vaardigheden van leerlingen te meten en te volgen. Hieronder vind je een overzicht van de meest voorkomende toetsen op de basisschool:
Methodegebonden toetsen: dit zijn toetsen die horen bij de lesmethodes die de school gebruikt. Ze meten of de leerlingen de leerstof uit de lesmethode beheersen en geven de leerkracht inzicht in hoe goed de lesstof is begrepen.
Diagnostische toetsen: deze toetsen worden gebruikt om eventuele achterstanden of problemen in de ontwikkeling van de leerlingen op te sporen. Ze worden vaak afgenomen aan het begin van het schooljaar om inzicht te krijgen in de startsituatie van de leerling.
Tussentijdse toetsen: deze toetsen worden gedurende het schooljaar afgenomen om de voortgang van de leerlingen te meten en om te bepalen of er extra ondersteuning nodig is. Ze worden vaak afgenomen aan het eind van een thema of periode.
Volgtoetsen: volgtoetsen worden gebruikt om de voortgang van leerlingen te volgen. De resultaten worden vaak bijgehouden in een ‘ leerlingvolgsysteem’. Volgtoetsen worden regelmatig afgenomen om te bepalen hoe leerlingen presteren op gebieden zoals taal, rekenen, lezen en spelling. De resultaten worden dan vergeleken met een normen (referentieniveaus). Met volgtoetsen kan de ontwikkeling van leerlingen goed gevolgd worden. Scholen vinden het voor leerlingen vaak het prettigst om dezelfde aanbieder voor hun volgtoetsen te gebruiken als voor hun doorstroomtoets.
Entreetoets: dit is een landelijke toets voor leerlingen in groep 7. De toets meet de kennis en vaardigheden van de leerlingen op het gebied van taal, rekenen en studievaardigheden en geeft een indicatie van het niveau van de leerling.
Eindtoets: dit is een landelijke toets voor leerlingen in groep 8. De toets meet de kennis en vaardigheden van de leerlingen op het gebied van taal en rekenen en geeft een indicatie van het niveau van de leerling aan het einde van de basisschool. Er is een landelijke normering waaraan alle toetsaanbieders moeten voldoen, dus dit is voor alle aanbieders gelijk. De toetsadviezen die gegeven worden zijn ook landelijk bepaald, te weten: PRO/BB, BB/KB, KB/GL-TL, GL-TL/HAVO, HAVO/VWO en VWO.
Doorstroomtoets:
Naast deze toetsen worden op de basisschool ook observaties, gesprekken en portfolio's gebruikt om de ontwikkeling van leerlingen te volgen en te evalueren.
Interessant? Blijf op de hoogte!
Ontvang een e-mail als de informatie is bijgewerkt. Maximaal 2 per jaar en niets anders dan dat.
Jouw steun in de vorm van een donatie(bijvoorbeeld voor een kopje koffie) of het verder bekend maken van AlleCijfers door deze pagina met anderen te delen is van harte welkom!
Inhoud en meer informatie:
